Czeremcha- jak to się je?

W zeszłym roku będąc na warsztatach z dzikich roślin po raz pierwszy spotkałam czeremchę i się zakochałam. Pewnie nie po raz pierwszy ją spotkałam, ale po raz pierwszy zwrócono mi na nią uwagę i jakież było moje szczęście, gdy w zeszły weekend podczas zbierania owoców dzikiego bzu wypatrzyłam średniej wielkości krzak czeremchy. A co w niej takiego fajnego, zacznę od garści suchych informacji, a potem przejdę do konkretnego przepisu na konfiturę z owoców oraz herbatę z fermentowanych liści czeremchy.

Czeremcha to drzewo lub krzew powszechnie występujący na obszarze całej Polski.  Czeremcha, znana także jako śliwa kocierpka, trzemcha albo smrodynia. Ze względu na liczne właściwości zdrowotne i lecznicze, owoce czeremchy są często wykorzystywane jako surowiec zielarski. W Polsce występują dwa gatunki czeremchy:

Czeremcha zwyczajna:

• jest mniejsza niż pozostałe gatunki czeremchy – drzewa osiągają do 15 m wysokości, a krzewy do 4 m;
• ma gęstą, szeroką koronę i zwisające gałęzie;
• liście mają owalny kształt i ząbkowane brzegi. Z wierzchu są matowe i mają ciemnozieloną barwę, a od spodu przybierają błękitny odcień;
• kwitnie wiosną, wydając kwiaty o mocnym zapachu.

Czeremcha amerykańska:

• jest większa od czeremchy zwyczajnej – w Europie osiąga wysokość do 20 m, a w Ameryce dorasta nawet do 35 m;
• liście z wierzchu są błyszczące;
• jej gałęzie wznoszą się ku górze w okresie kwitnienia, a opadają, gdy pojawiają się na nich owoce;
• owocuje we wrześniu lub w październiku.

W Polsce czeremcha jest uznawana za roślinę pospolitą – rośnie dziko na całym obszarze naszego kraju. Najczęściej jednak można ją zobaczyć w wilgotnych lasach łęgowych i olsach oraz w okolicach rzek, strumieni, jezior i innych zbiorników wodnych.

Choć czeremcha już w czasach starożytnych była powszechnie stosowana w medycynie ludowej, w Polsce wciąż można spotkać się z opinią, że jej owoce są trujące. Pogląd ten zapewne ma związek z tym, że w pestkach czeremchy znajduje się toksyczny cyjanowodór – nie zmienia to jednak faktu, że miąższ owoców można bez obaw jeść na surowo. Co więcej, czeremcha jest rośliną wykazującą liczne właściwości prozdrowotne – jako surowiec zielarski wykorzystywane są zarówno jej owoce, jak i liście, kwiaty czy kora.

Owoce czeremchy mają wyrazisty, słodko-cierpki smak oraz intensywny aromat – niektórym osobom mogą więc nieco przypominać popularną aronię. Jednak czeremcha jest ceniona nie tylko za smak, ale też bogactwo cennych substancji, witamin i minerałów.

Owoce czeremchy zawierają przede wszystkim: 

• *witaminę C
• *potas
• *wapń
• * fosfor
• karotenoidy
• flawonoidy
• antyoksydanty
• rutynę
• błonnik

Tym samym owoce czeremchy wykazują liczne właściwości prozdrowotne i lecznicze:

Właściwości owoców czeremchy	Charakterystyka
Wzmacniające odporność	To zasługa wysokiego stężenia witaminy C, czyli kwasu askorbinowego. Soki i nalewki z owoców czeremchy są polecane zwłaszcza jesienią i zimą, czyli w okresie zwiększonego ryzyka przeziębienia lub grypy.
Przeciwzapalne	Owoce oraz napary z kory czeremchy wspomagają leczenie chorób reumatycznych oraz gośćca.
Przeciwkaszlowe	Czeremcha wspiera leczenie infekcji dróg oddechowych i łagodzi suchy kaszel.
Uspokajające	Docenią je zarówno osoby zmagające się ze stresem i zmęczeniem, jak i cierpiące na stany lękowe.
Moczopędne	Ułatwiają usuwanie toksyn z organizmu i chronią przed powstawaniem kamieni nerkowych. Ponadto wspomagają leczenie zapalenia pęcherza.
Detoksykacyjne	Wpływają korzystnie na funkcjonowanie wątroby.
Antyseptyczne i przeciwbakteryjne	Napar z owoców sprawdza się na przykład w przypadku bólu gardła.
Wspomagające leczenie dolegliwości żołądkowo-jelitowych	Suszone owoce lub przetwory z czeremchy wspierają walkę z biegunką i zatruciami pokarmowymi. Pomagają także utrzymać prawidłową mikroflorę jelitową, zapobiegają zaleganiu treści pokarmowych i ułatwiają wypróżnianie.
Wpływają korzystnie na żeński układ rozrodczy	Ze względu na działanie ściągające, napar z czeremchy może być stosowany przy silnych miesiączkach oraz przy krwawieniach międzymiesiączkowych. Ponadto napar z kory czeremchy łagodzi bóle menstruacyjne i łagodzi objawy zespołu napięcia przedmiesiączkowego.

Czeremcha może być spożywana pod kilkoma postaciami, stanowiąc ciekawe urozmaicenie i cenne uzupełnienie codziennej diety. Owoce czeremchy można z powodzeniem jeść na surowo, dodawać do koktajli, deserów czy sałatek, ususzyć lub wykorzystać do przygotowywania soków, dżemów, konfitur, galaretek i nalewek. Napary najczęściej przyrządza się z kwiatów i liści czeremchy, natomiast odwary – z kory i gałązek.

Z owoców czeremchy przygotowuję konfiturę. Mój przepis:

na około 2 kg owoców czeremchy

300 g cukru

sok z 2 cytryn

pół kg jabłek

*łyżka cynamonu jeżeli ktoś lubi

Przygotowanie:

Owoce dobrze umyj pod bieżącą wodą na sicie. Przełóż je do dużego garnka i dodaj cukier. Gotuj ma małym ogniu około 20 minut, aż puszczą sok.

Następnie przełóż na sito o drobny oczkach i przetrzyj, aby pozbyć się pestek. Pestki są spore, podobne do wiśniowych, wiec nie ma wyjścia, trzeba to zrobić. Przetartą przez sito masę przełóż ponownie do garnka, dodaj sok cytrynowy i obrane ze skórki i starte na tarce jabłka. Gotuj na małym  do uzyskania odpowiedniej konsystencji mieszając od czasu do czasu, zwłaszcza pod koniec (może to trwać do godziny).